عاشقانه‌ای که خواندنش جرم سیاسی بود!
«بزرگ علوی در سال‌های قبل از انقلاب، ممنوع‌القلم شد و داستان‌هایش اجازه انتشار در ایران نیافت. در آن سال‌ها، رمان «چشمهایش» در چاپخانه‌های مخفی یا به صورت نسخه‌های دست‌نویس تکثیر می‌شد و خواندن و داشتن آن جرم‌ِ سیاسی محسوب می‌شد!»
به گزارش ایسنا، بزرگ علوی (سیدمجتبی علوی) ۲۸ بهمن ۱۳۷۵، در ۹۳سالگی در برلین درگذشت، او که از پیشگامان داستان‌نویسی جدید و نویسندۀ مشهور چپگرای ایران است در ۱۳ بهمن ۱۲۸۲ شمسی در تهران و در خانواده‌ای اهل سیاست به دنیا آمد. پدرش، سیدابوالحسن، که از فعالان جنبش مشروطه بود و در آلمان به «کمیتۀ ملیون» پیوسته بود، در یکی از سفرهای پنهانی‌اش به ایران (۱۳۰۲)، پسران خود، بزرگ و مرتضی را برای ادامۀ تحصیل به آلمان برد.
علوی، پس از بازگشت به وطن، در ۱۳۰۷ معلم زبان آلمانی هنرستان صنعتی شیراز شد. سپس به‌عنوان مترجم یک آلمانی به گیلان رفت. این سفر بعدها الهام‌بخش معروف‌ترین داستان کوتاه او «گیله‌مرد» شد. او در ۱۳۰۸، به تدریس زبان آلمانی در هنرستان صنعتی تهران پرداخت و با فضای روشنفکری پایتخت، ازجمله محفل ادبی صادق هدایت ارتباط یافت.
علوی با انتشار نخستین اثرش، مجموعۀ داستان چمدان (۱۳۱۳) به عنوان یکی از پیشگامان داستان‌نویسی جدید ایران شناخته شد. او سال ۱۳۱۶ به اتهام عضویت در «تشکّل کمونیستی» بازداشت و به هفت سال زندان محکوم شد و نخستین مرحله از کار ادبی او یعنی نگارش و ترجمۀ آثار ناسیونالیستی و روان‌شناختی، به پایان رسید.
علوی پس از آزادی از زندان ورق‌پاره‌های زندان (۱۳۲۱) و پنجاه و سه نفر را نیز در ۱۳۲۲ منتشر کرد. سال‌های ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ پربارترین دورۀ فعالیت ادبی اوست. مهم‌ترین دستاورد ادبی این دوره از زندگی علوی مجموعۀ داستان «نامه‌ها» (۱۳۳۰) و رمان «چشمهایش» (۱۳۳۱) است.
«چشمهایش» شاخص‌ترین اثر بزرگ علوی است که ۷۲ سال پیش به چاپ رسید و اکنون چاپ پنجاه‌وپنجم آن در انتشارات نگاه در دسترس علاقه‌مندان است؛ هرچند باید به این عدد و رقم کتاب‌هایی را که به صورت غیرقانونی منتشر می‌شود و در بساطی‌های کنار خیابان به‌وفور یافت می‌شود، اضافه کرد.
